ระวังและป้องกัน…โรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบในผู้หญิง

โรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบนี้ เรียกได้ว่าผู้หญิงแทบทุกคนทุกช่วงวัยต้องเคยเป็นมากันทั้งนั้น เป็นโรคที่รักษาไม่ยากแต่หากไม่รักษาแต่ปล่อยไว้จะลุกลามจนอาจกลายเป็นโรคกรวยไตอักเสบเรื้อรังก็อาจทำให้เกิดภาวะไตวายเรื้อรังซึ่งยากต่อการรักษาได้ โรคนี้นั้นเกิดจากเชื้อแบคทีเรียซึ่งมักปะปนอยู่ในอุจจาระของคนเรา มักจะแปดเปื้อนอยู่รอบ ๆ ทวารหนัก หากทำความสะอาดไม่สมบูรณ์ เชื้อโรคก็อาจแปดเปื้อนเข้าสู่ท่อปัสสาวะ เข้าไปภายในกระเพาะปัสสาวะได้ ยิ่งโดยเฉพาะเพศหญิงนั้นจะมีท่อปัสสาวะสั้นจึงง่ายต่อการติดเชื้อมากกว่าผู้ชายที่มีท่อปัสสาวะยาวและอยู่ห่างจากทวารหนักมาก

เมื่อเชื้อโรคเข้าสู่กระเพาะปัสสาวะแล้วหากมีการถ่ายปัสสาวะออกทุกครั้งที่ปวดก็จะสามารถขับเชื้อโรคออกมาได้ ไม่เกิดการอักเสบของกระเพาะปัสสาวะ แต่ถ้าอั้นไว้ก็จะทำให้เชื้อมีเวลาที่จะแบ่งตัวเจริญแพร่พันธุ์ได้เกิดการอักเสบของกระเพาะปัสสาวะ เกิดอาการขัดเบาขึ้น โรคนี้จึงมักพบได้ในผู้หญิงที่ทำความสะอาดหลังอุจจาระไม่ดีและชอบอั้นปัสสาวะไว้ รวมไปถึงบางคนที่ยังเป็นกลุ่มเสี่ยงด้วย ได้แก่คนที่เป็นเบาหวาน หญิงตั้งครรภ์ ผู้ที่มีภาวะอุดกั้นของทางเดินปัสสาวะ ผู้ป่วยที่มีการสวนปัสสาวะหรือมีการคาสายสวนปัสสาวะไว้ หรือมีการใช้เครื่องมือแพทย์สอดใส่ท่อปัสสาวะ

อาการของโรคนี้ก็คือ ผู้ป่วยมักจะมีอาการถ่ายกะปริบกะปรอย ออกทีละน้อยปวดขัดหรือแสบร้อนเวลาถ่ายปัสสาวะ เข้าห้องน้ำทุกชั่วโมงหรือชั่วโมงละหลายครั้ง รู้สึกเหมือนถ่ายไม่สุด บางรายอาจปวดท้องน้อย ปัสสาวะมักจะใส ๆ บางคนก็ขุ่นหรือมีเลือดปน มักไม่มีไข้ยกเว้นมีกรวยไตอักเสบด้วยจะมีไข้สูง หนาวสั่น ปัสสาวะขุ่น ปวดเอวด้วย ในเด็กเล็กจะมีอาการปัสสาวะรดที่นอนและมีไข้ เบื่ออาหาร คลื่นไส้ อาเจียน มักมีอาการหลังจากอั้นปัสสาวะนาน ๆ หรือมีการสวนปัสสาวะ เมื่อมีอาการขัดเบาซึ่งสงสัยว่าอาจเป็นกระเพาะปัสสาวะอักเสบความปฏิบัติตัวดังต่อไปนี้

– ดื่มน้ำให้มาก ๆ วันละ สามลิตรขึ้นไป หรือดื่มน้ำเฉลี่ยชั่วโมงละ 1 แก้ว ถ่ายปัสสาวะทุกครั้งที่ปวด น้ำจะช่วยขับเอาเชื้อโรคออกมาและลดอาการปวดแสบปวดร้อนเวลาปัสสาวะได้

– หากอาการไม่ดีขึ้นภายใน 2-3 วันให้กินยาปฏิชีวนะซึ่งควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อน หากกินยาแล้วรู้สึกดีขึ้นควรกินให้ครบโดส 3 วันเป็นอย่างน้อย

– หากหายแล้วไม่ควรกลั้นปัสสาวะอีก เพราะจะกลับมาเป็นได้อีก

– หากมีอาการไข้ หนองไหล ตกขาว ถ่ายเป็นเลือดหรือกระหายน้ำบ่อย ๆ รวมไปถึงดูแลตนเอง 2-3 วันแล้วไม่ดีขึ้น เป็น ๆ หาย ๆ หรือไม่มั่นใจในการรักษาของตนเอง ควรไปพบแพทย์

– ผู้ชายก็สามารถมีโอกาสเป็นขัดเบาได้ เนื่องจากสรีระของผู้ชายทำให้เป็นโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบได้น้อยมาก แต่ก็ควรมาตรวจเพราะอาจมีโรคอื่นซ่อนเร้นอยู่

โรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบไม่ร้ายแรงแต่อาจเป็น ๆ หาย ๆ ถ้าไม่ได้รับการรักษา เชื้อก็อาจลุกลามไปที่ไตทำให้เป็นกรวยไตอักเสบ หรือมีภาวะไตวายเรื้อรังแทรกซ้อนได้ โรคนี้สามารถป้องกันได้โดย พยายามดื่มน้ำให้พอเพียง อย่าอั้นปัสสาวะ ถ่ายเมื่อปวดทุกครั้ง เดินทางไกลก็ควรฝึกเข้าห้องน้ำนอกบ้านให้เคยชิน ถ้ากลัวไม่สะอาดก็ล้างโถส้วมก่อนนั่ง เวลาเข้านอนหากไม่สะดวกจะลุกเข้าห้องน้ำควรเตรียมกระโถนไว้ข้างเตียงด้วย รวมไปถึงหลังถ่ายอุจจาระ ควรชำระล้างทวารหนักให้สะอาด ใช้กระดาษเช็ดจากข้างหน้าไปข้างหลังจนสะอาด เพื่อป้องกันมิให้เชื้อโรคแปดเปื้อนเข้าท่อปัสสาวะได้