ภาวะฮีตสโตรกคืออะไร?

ฮีตสโตรกก็คือ โรคลมแดดนั่นเอง มีสาเหตุมาจากร่างกายไม่สามารถปรับตัวให้เข้ากับความร้อนที่เกิดขึ้นทั้งภายนอกและภายในร่างกายได้ ทำให้เกิดอาการเจ็บป่วยขึ้น ตั้งแต่เล็กน้อยจนถึงเสียชีวิตได้ แบ่งออกเป็นสามกลุ่มได้แก่

1. ฮีตสโตรกจากการออกกำลังกายหนัก มักเกิดในกลุ่มผู้ที่แข็งแรงมาก่อน เช่น นักกีฬา เด็กวัยรุ่น เด็กโต ทหารเกณฑ์ที่ฝึกกลางอากาศร้อนจัด ผู้ที่ไม่ฟิตแต่ออกกำลังกายเกินตัว ซึ่งจะเกิดขึ้นได้ต้องมีปัจจัยร่วมกับอากาศร้อนภายนอกด้วย

2. Classical Hear Stroke มักเกิดขึ้นกับผู้สูงอายุ มีโรคเรื้อรัง ผู้ป่วยที่ต้องกินยาประจำหรือผู้ป่วยที่นอนติดเตีรยง เด็กเล็กที่ไม่สามารถดูแลตัวเองได้

3. ฮีตสโตรกจากการใช้ยาหรือสารเคมีบางอย่าง เช่น ยาระงับประสาทบางตัว แอมเฟตามีน โคเคน ยาคลายกล้ามเนื้อเป็นต้น ฯลฯ

อาการของฮีตสโตรกนี้ได้แก่ มีอุณหภูมิร่างกายสูงกว่า 41 องศาเซลเซียยศ กระสับกระส่าย มีพฤติกรรมที่เปลี่ยนแปลงไป หูแว่ว เห็นภาพหลอน ชักเกร็งและโคม่า ถือเป็นภาวะเร่งด่วนที่ต้องรีบรักษาโดยทันที ด้วยการนำส่งโรคพยาบาลโดยเร็วที่สุดจะลดอัตราการเสียชีวิตได้ เมื่อพบเห็นผู้ที่มีอาการเช่นนี้ ให้รีบเข้าไปปฐมพยาบาล ด้วยการถอดเสื้อผ้าออก พ่นละอองฝอยของน้ำเป็นสเปรย์ละเอียดโดยใช้ละอองน้ำอุ่นร่วมกับการเปิดพัดลมเป่าช่วยจะระบายความร้อนได้ หรืออาจนำถุงน้ำแข็งวางบริเวณซอกรักแร้ ขาหนีบไปด้วย โรคนี้ถ้าเป็นขึ้นมาแล้วการรักษาจะยุ่งยากมาก ควรป้องกันไว้ก่อนจะดีกว่า

– อากาศร้อน ๆ ควรดื่มน้ำมาก ๆ ประมาณ 2 ลิตรขึ้นไปทุกวัน เลี่ยงความร้อนและความชื้น และที่ที่มีอากาศถ่ายเทไม่สะดวก สวมใส่เสื้อผ้าที่ระบายความร้อนได้ง่าย และโปร่งสบาย

– หลีกเลี่ยงการออกกำลังกายในช่วงอากาศร้อน ลดความหนักหน่วงในการออกกำลังกาย พักเป็นช่วง ๆ และอบอุ่นร่างกายก่อนออกกำลังกาย และคลายกล้ามเนื้อหลังจากออกกำลังกายด้วย

– ทั้งเด็กเล็กและคนแก่คนมีคนดูแลช่วยหาอาหารและน้ำให้ดื่มอย่างพอเพียง

– ปรับพฤติกรรมเพื่อลดความเสี่ยง เช่น อาบน้ำให้เย็นสบาย ประแป้ง เปิดพัดลม เปิดแอร์ หลีกเลี่ยงเหล้าหรือยาบางชนิดที่ทำให้เกิดความร้อน

– สังเกตอาการของตนเองระหว่างอยู่ในที่ร้อนชื้น หรือออกกำลังกายหนัก ว่ามีอาการเหงื่อออกมาก หน้าซีด ตะคริว อ่อนเพลีย มึนงง ปวดหัว คลื่นไส้อาเจียน เป็นลม ตัวร้อนจัด ดังนี้ความหยุดออกกำลังกาย แล้วเข้าที่ร่มหรือส่งโรงพยาบาลในทันที